Hoe rijk is Harvard? En zal de universiteit Trumps knip van 2,2 miljard dollar voelen?
De prestigieuze Amerikaanse universiteit Harvard werpt zich op als symbool van verzet tegen de regering-Trump. Ze stapt naar de rechter tegen de bevriezing van miljarden aan federale steun. Heeft Harvard, de rijkste universiteit ter wereld, die overheidssubsidies eigenlijk nodig?
Waarover gaat het?
De Amerikaanse president Donald Trump neemt een aantal prestigieuze universiteiten in het vizier. Harvard, misschien wel de meest klinkende naam in het rijtje, gaat in de tegenaanval. De universiteit stapt naar de rechter tegen de beslissing van de Amerikaanse regering om miljarden aan subsidies te bevriezen.
Het gaat om 2,2 miljard dollar (1,9 miljard euro) aan federale subsidies voor Harvard en 60 miljoen dollar (52 miljoen euro) aan contracten.
Bovendien dreigt president Trump er ook mee een belastingvoordeel voor Harvard te schrappen.
De ingreep volgt op de weigering van Harvard om in te gaan op een aantal eisen van de overheid, onder meer het schrappen van het diversiteitsbeleid.
1. Wat voor universiteit is Harvard?
Harvard University, opgericht in 1636, is de oudste universiteit van de Verenigde Staten. Ze is genoemd naar de predikant John Harvard, die de instelling een ruime collectie boeken en dito geldsom naliet, en zo de eerste grote schenker van de universiteit werd.
Dat laatste is niet zonder betekenis: schenkers zijn altijd van groot belang gebleven voor de universiteit, zoals uit dit artikel zal blijken.
Kort na haar oprichting lokte Harvard, in Cambridge, Massachusetts, de elite van Boston, en al gauw ook die van ver daarbuiten. Om uit te groeien tot een van de meest prestigieuze universiteiten ter wereld.
Harvard is de meest vooraanstaande van de Ivy League-universiteiten (genoemd naar de klimop tegen de gevels), 8 Amerikaanse topuniversiteiten - die vandaag overigens bijna allemaal door de regering-Trump worden geviseerd.
Harvard telt zo'n 2.000 professoren, docenten en hoogleraren en 21.000 studenten. Meer dan een kwart van die studenten komt uit het buitenland.
Een diploma van Harvard staat zowat garant voor een carrière met aanzien. Harvard is ook de universiteit die de meeste Nobelprijswinnaars - meer dan 160 - heeft voortgebracht.
2. Hoe rijk is Harvard?
Harvard is niet alleen de meest prestigieuze, maar ook de rijkste universiteit van de Verenigde Staten.
Het financiële hart van de instelling is het zogenoemde endowment, een fonds voor schenkingen. Dat bedraagt zo'n 53 miljard dollar (46 miljard euro).
Een kapitaal waarmee Harvard andere Ivy League-universiteiten als Yale (41 miljard), Stanford (37 miljard) en Princeton (34 miljard) ver achter zich laat.
Het endowment van Harvard is opgebouwd uit duizenden kleinere fondsen en donaties van particulieren en organisaties. Het valt onder een beheermaatschappij die los staat van de dagelijkse leiding van de universiteit.
Het Harvard Endowment fungeert als een beleggingsfonds dat jaarlijks een bedrag uitkeert aan de universiteit. In 2024 was dat 2,4 miljard dollar (2 miljard euro).
Harvard is de rijkste, maar ook een van de duurste universiteiten ter wereld. Het collegegeld bedraagt ruim 56.000 dollar (48.000 euro) per academiejaar.
Kosten voor studieboeken en huisvesting komen daar nog bovenop, wat de totale som op ruim 80.000 dollar brengt. Dat bedrag ligt ver boven het Amerikaanse gemiddelde.
3. Welke gevolgen heeft het bevriezen van overheidssubsidies?
Harvard ontvangt dus riante inkomsten uit collegegeld, en daarnaast aanzienlijke donaties van organisaties en individuen.
Heeft de universiteit dan nog wel overheidsgeld nodig? Of, anders gesteld: wat betekent de 2,2 miljard dollar die president Trump bevriest ten opzichte van het enorme vermogen dat Harvard bezit?
"Harvard ís rijk", zegt Sandy Baum, expert in de financiering van onderwijsinstellingen, bij CNN. "Dat stelt de universiteit in staat om beter om te gaan met deze situatie. Maar haar vermogen is niet oneindig en niet al haar fondsen zijn zomaar toegankelijk."
Zeker op langere termijn is zelfs een steenrijke instelling als Harvard kwetsbaar voor beslissingen als die van de regering-Trump.
Om te beginnen: het collegegeld ligt er hoog, maar lang niet alle studenten moeten het (volledig) betalen. Studenten uit gezinnen met een laag of gemiddeld inkomen hebben toegang tot (gedeeltelijk) gesubsidieerd onderwijs. In 2023 heeft Harvard meer dan 850 miljoen dollar aan financiële hulp toegekend, grotendeels gedekt door inkomsten uit haar schenkingen.
Nogal wat van die schenkingen zijn inderdaad bestemd voor studiebeurzen en overige vormen van financiële hulp. Of voor andere specifieke, contractueel vastgelegde doeleinden, zoals academische programma's, leerstoelen en medisch onderzoek.
Zo'n 80 procent van het fonds voor schenkingen is onderhevig aan dergelijke 'beperkingen' en moet gaan naar projecten die door de schenkers zijn beschreven. Als de universiteit zich daar niet aan zou houden, kan ze worden aangeklaagd. De overige 20 procent is bedoeld om de instelling op lange termijn te onderhouden en beschermen.
Een schenking is, kortom, niet zoiets als een bankrekening waar naar goeddunken geld van kan worden afgehaald. Er zijn ook wettelijke beperkingen op hoeveel jaarlijks uit de schenking mag worden opgenomen.
In het hoger onderwijs is het gebruikelijk om niet meer dan 5 procent per jaar te gebruiken. Schenkingen zijn immers niet enkel bestemd voor de huidige, maar ook voor toekomstige generaties.
Hoewel Harvard dus over een aanzienlijk endowment beschikt, zegt de universiteit dat ze toch zo'n twee derde van haar operationele kosten financiert uit andere bronnen, met name collegegeld en federale onderzoekssubsidies.
Historisch gezien heeft federale financiering altijd een belangrijke rol gespeeld in onderzoek. Een universiteit als Harvard doet vaak baanbrekend onderzoek dat niet alleen in de VS maar ook wereldwijd impact heeft, zoals naar ziektes als kanker of diabetes. Het grootste deel van de overheidssubsidies voor Harvard is trouwens bestemd voor onderzoek in de ziekenhuizen die aan de universiteit verbonden zijn.