Meer uitgaven en lagere belastingen zijn niet gratis. Al "het zoet" - waar de coalitie deze week al veel over heeft gedeeld - heeft ook een prijskaartje, dat in de politiek ook wel "het zuur" wordt genoemd.

Voor we aan de lijst met bezuinigingen en lastenverhogingen beginnen, moet gezegd worden dat het kabinet een meevaller van 8 miljard euro had. Maar om alle wensen en eisen te dekken was meer geld nodig.

En die rekening wordt deels betaald uit onze portemonnee. Het kabinet belooft dat iedereen er alsnog op vooruitgaat, maar dat is op basis van de voorjaarsnota nog niet te controleren. Pas in augustus vindt de besluitvorming over de koopkracht plaats. Daarover hoor je dus meer op Prinsjesdag.

Wat weten we nu al wel? Werkenden gaan meer belasting betalen. De belastingkortingen die zij krijgen, groeien niet mee met de inflatie. Op de ministeries gebeurt iets soortgelijks. De bedragen die bewindspersonen krijgen, gaan ook niet meer meestijgen met de inflatie.

Op het gebied van zorg krijgt minister Fleur Agema te maken met twee kleine bezuinigingen. Het kabinet gaat zelfhulpmedicijnen zoals paracetamol niet meer vergoeden en de uitgaven voor ouderenzorg mogen minder stijgen dan eerst het geval was.

Ook wordt bezuinigd op het kindgebonden budget. Daar krijgen in de toekomst minder mensen recht op. Verder wordt de duur van werkloosheidsuitkering (ww) teruggebracht van 24 naar 18 maanden en haalt het kabinet een streep door de regeling waarmee kwetsbare kinderen in het voortgezet onderwijs geholpen worden.

Wat ook opvalt: de invoering van de (bijna) gratis kinderopvang wordt met twee jaar uitgesteld. Het kabinet mikt nu op 2029. Het uitstel levert het kabinet tijdelijk miljarden euro's op.

Er wordt ook veel geschoven met geld. Op alle ministeries wordt gereserveerd geld voor latere jaren via zogenoemde kasschuiven naar voren gehaald.

Maar er vinden ook andere verschuivingen plaats. BBB-leider Caroline van der Plas liet bijvoorbeeld trots weten dat er zo'n 2 miljard euro naar de aanleg van de Nedersaksenlijn gaat. Maar dit geld verdwijnt uit het potje dat gereserveerd was voor een andere spoorverbinding in het noorden van het land: de Lelylijn. Uit dit potje worden ook de andere investeringen in infrastructuur betaald.

Ook wordt een fors bedrag uit het Klimaatfonds gehaald. Dat geld is bedoeld voor langetermijninvesteringen, zoals kernenergie, om de klimaatdoelen te halen.

Wat gaat het kabinet allemaal doen met dit geld? Allereerst gaat de energiebelasting omlaag, waardoor de energierekening voor huishoudens iets lager zal uitvallen. Daarnaast worden de huren in de sociale sector voor twee jaar bevroren. Dit kost het kabinet overigens geen geld, maar er wordt wel budget vrijgemaakt voor investeringen in de bouw van sociale huur. De vrees is namelijk dat corporaties vanwege de bevroren huren minder geld hebben om te investeren in nieuwe woningbouw. De compensatie die het kabinet voor ogen heeft, weegt hier alleen niet tegenop.

Ook gaat er een streep door de geplande bezuiniging op de kinderopvang. De coalitie had eerder afgesproken dat de toeslag in 2026 niet meer zou meegroeien met de kosten van kinderopvang. Dat besluit wordt dus teruggedraaid.

Verder wordt de huurtoeslag verhoogd. Dat wordt door het kabinet en de coalitie verkocht als "de boodschappenbonus".

Minister Marjolein Faber (Asiel) krijgt ook meer geld (zo'n 900 miljoen euro) om opvang te regelen voor asielzoekers. In de voorjaarsnota is ook definitief een streep gehaald door de voorgenomen btw-verhoging op cultuur en sport (wat 1,2 miljard euro zou opleveren). Ook het budget voor ontwikkelingshulp gaat omhoog, zodat dit weer meegroeit met de economie.

Het kabinet komt de gemeenten, die massaal protesteerden om te voorkomen dat ze in 2026 plots minder geld krijgen van de overheid, deels tegemoet. Ook krijgen gemeenten voor de komende jaren meer geld voor jeugdzorg. Maar de eveneens gevraagde compensatie voor de extra gemaakte jeugdzorgkosten van de afgelopen jaren zit er nu nog niet in. De rechtszaak die gemeenten hier misschien voor wilden aanspannen, is voorlopig in de ijskast gezet.

Daarnaast gaat er de komende jaren steeds meer geld naar Defensie, te beginnen met 200 miljoen euro extra volgend jaar. Het bedrag van 1,1 miljard euro, dat VVD-leider Dilan Yesilgöz eerder deze week trots presenteerde, wordt pas in 2029 bereikt.

Maar niet alle problemen zijn opgelost in deze voorjaarsnota. Zo komt er (vooralsnog) geen extra geld voor de problemen in de gevangenissen en pandemische paraatheid. Er is nog geen geld gevonden om de compensatie voor de hoge benzineprijzen voort te zetten.

Ook is er nog geen geld gevonden voor 'grote' dossiers waar op termijn wel het nodige geld voor vrijgemaakt moet worden. Denk aan het oplossen van de stikstofproblematiek en de voorgenomen onrealistische bezuinigingen op de asielketen.