De leerlingen van het Emmauscollege in Rotterdam werden donderdag in de lokalen gehouden. Hun veiligheid was volgens de schoolleiding in gevaar, doordat er tijdens de examenstunt brandjes zouden zijn gesticht door leerlingen van omliggende scholen. Ook was er vuurwerk afgestoken.

Het Emmauscollege is niet de eerste school die deze week het nieuws haalt vanwege onrust rond een examenstunt. Ook in Noord-Brabant en Flevoland kwam er politie aan te pas.

En in Gelderland werd voor schooltijd een sloopauto in brand gestoken. "De deuren waren gebarricadeerd met grote strobalen, dus dat was een gevaarlijke situatie", zei een woordvoerder daarover tegen Omroep Gelderland.

Het merendeel van de Zeeuwse middelbare scholen heeft examenstunts afgeschaft, omdat die in de jaren ervoor uit de hand waren gelopen, meldt PZC donderdag.

Ondanks deze berichten in de media is het onduidelijk of examenstunts vaker uit de hand lopen. Zo registreert de politie bijvoorbeeld niet hoe vaak agenten hiervoor moeten uitrukken.

"Als je kijkt naar wat we via de media vernemen, hebben we wel het idee dat het vaker voorkomt", zegt de woordvoerder van de VO-raad. De politie heeft dat idee niet. "Dat er bij examenstunts moet worden ingegrepen, is niet nieuw", zegt een politiewoordvoerder. "Dat gebeurt elk jaar wel."

Een woordvoerder van de VO-raad denkt dat hij vijf of tien jaar geleden voor het eerst hoorde dat het aantal heftige examenstunts toenam. Maar de vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs houdt daar geen cijfers over bij. Ook de Stichting School & Veiligheid houdt dit niet bij.

In principe wordt de schoolleiding meegenomen in de plannen. Een schoolleider kan dan bepaalde onderdelen afkeuren, bijvoorbeeld als de school daardoor opnieuw moet worden geverfd. In sommige gevallen zijn de initiatiefnemers er ook niet verantwoordelijk voor als stunts uit de hand lopen. Zo ging het in Almere mis toen leerlingen uit lagere klassen zich met de stunt begonnen te bemoeien.

Het kan lastig zijn om vooraf in te schatten hoe de dag gaat verlopen. Soms krijgt de schoolleiding via sociale media wat mee. "Met enige regelmaat worden er kolderdagen gecanceld, omdat er signalen zijn dat er plannen zijn om het grandioos uit de hand te laten lopen", zegt de woordvoerder.

De Stichting School & Veiligheid adviseert schoolbesturen om die afweging elk jaar opnieuw te maken. "Is het vorig jaar uit de hand gelopen? Bekijk de leerlingen van dit jaar dan niet automatisch alsof het de groep van vorig jaar is", zegt adviseur sociaal veiligheidsbeleid Lynn Louwe.

Daarnaast is het bijvoorbeeld handig om voorbereidingen te treffen met de wijkagent en de gemeente. "Er kan een waterbedeffect optreden: als de ene school besluit geen stunt toe te staan, dan gaan de leerlingen naar een nabijgelegen school."

De meeste schoolleiders vinden het prima om één dag per jaar een oogje dicht te knijpen, maar het moet wel veilig blijven, benadrukt de VO-raad. Op het schoolplein een sloopauto in de fik steken "past daar niet bij".

Het valt op dat bij meerdere examenstunts die het nieuws halen vuurwerk een rol speelt. "Waar je voorheen misschien een rookbom - al dan niet zelf gefabriceerd met een pvc-buis - zag, zie je nu dat er makkelijker aan zwaarder vuurwerk te komen is."

De politie ziet zwaar vuurwerk op scholen al langer als een probleem. "We weten dat er onder jongeren sprake is van handel op scholen en dat is natuurlijk heel zorgelijk", zegt een politiewoordvoerder. De politie voert ook regelmatig steekproeven en kluiscontroles uit.

Hij kan niets zeggen over de link tussen de beschikbaarheid van vuurwerk en uit de hand gelopen examenstunts. Maar hij benadrukt wel dat zwaar vuurwerk "een echt diepgeworteld probleem is in Nederland". Dat probleem uit zich op veel verschillende manieren: van onrust tijdens de jaarwisseling tot de handel op scholen.

Veruit de meeste stunts gaan gewoon goed en halen het nieuws niet, benadrukt de woordvoerder van de VO-raad. Op de meeste plekken is het "een toffe dag" waarop de schoolleiding een oogje dichtknijpt en jongeren "een beetje mogen keten", zegt hij. "Ook dat bestaat nog steeds."