"Overwinteren in Spanje zal met deze behandeling niet kunnen": 5 vragen over nieuwe alzheimermedicijn Leqembi

Leqembi is het eerste alzheimermedicijn op de markt. Eerder bestonden enkel behandelingen om de symptomen te verzachten.

Het geneest de ziekte niet, maar vertraagt de achteruitgang van het geheugen wel met 30 procent. Er zijn aanwijzingen dat Leqembi zelfs nog beter zou werken als je het nog voor de eerste symptomen toedient, zegt Sebastiaan Engelborghs, diensthoofd neurologie (UZ Brussel) in Het Kwartier. "Dankzij Leqembi blijft de levenskwaliteit van de patiënt ook langer in stand, wat ook de situatie voor mantelzorgers minder belastend maakt."

Het is nog niet duidelijk wanneer Leqembi precies verkocht zal worden. De procedure om alles in orde te krijgen, kan alleszins meer dan 6 maanden duren.

"Europese alzheimeronderzoekers zijn blij dat Europese patiënten nu ook toegang hebben tot Leqembi", zegt Engelborghs. "Dit is een echte doorbraak, ook al blijft het 'maar' bij een vertraging van 30 procent."

Een goed begin dus, zegt Engelborghs. "We staan aan het begin van een revolutie. We zien bij andere hersenziektes, zoals bij multiple sclerose, dat het eerste medicijn op de markt als een katalysator werkt voor meer onderzoek naar de ziekte. Je ziet dat nieuwe ontwikkelingen en nieuwe behandelmethodes in een stroomversnelling komen."

"Het aantal personen dat in aanmerking komt voor Leqembi is een absolute minderheid", legt Engelborghs uit. "Het EMA beveelt Leqembi aan voor patiënten die in het beginstadium van de ziekte zitten. Het merendeel van de patiënten zit al in een vergevorderd stadium."

Daarbovenop is het risico op bijwerkingen gekoppeld aan de genen van de patiënt. Mensen die een zeer specifiek gen niet bezitten, of die slechts 1 kopie bezitten, staan minder bloot aan ernstige bijwerkingen dan mensen die 2 kopieën van dat gen bezitten. Patiënten met 2 kopieën - een grote minderheid van de patiënten - komen niet in aanmerking voor Leqembi.

"De behandeling met Leqembi is vrij belastend", zegt Engelborghs. "Het medicijn vergt een tweewekelijks infuus. Dat moet in een daghospitaal gebeuren. Je moet ook regelmatig MRI's van het brein laten doen omwille van de veiligheid. Dat is niet min."

Engelborgs denkt daarom dat een aantal mensen niet zal ingaan op het behandelvoorstel. "Overwinteren in Spanje bijvoorbeeld kan zeker niet meer met deze behandeling."

Leqembi was al toegelaten in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. In juli had het EMA de eerste aanvraag tot goedkeuring nog afgewezen omdat de risico's op bijwerkingen te groot waren. Het EMA was toen van mening dat het waargenomen effect van de behandeling niet opweegt tegen het risico op ernstige bijwerkingen, waaronder mogelijke bloedingen in de hersenen en ophoping van vocht. In de ernstigste gevallen kunnen die effecten fataal zijn.

Afgelopen november kwam het EMA dan toch met een goedkeuring na een nieuwe evaluatie. "De voordelen van Leqembi zijn groter dan de risico's", klonk het. Nu geeft dus ook de Europese Commissie groen licht.

Een hobbelig parcours, zegt Engelborghs. "Dat was heel verwarrend en frustrerend voor alzheimeronderzoekers. De risico-batenanalyse heeft heel lang geduurd. Natuurlijk heeft dit medicijn ook nevenwerkingen, redelijk frequent zelfs. Maar het overgrote deel van die nevenwerkingen gaat onopgemerkt voorbij. Patiënten merken daar niks van en houden daar ook geen schade aan over. Daarover is heel wat verwarring geweest in de discussies."

"Tegelijk werd de evaluatie van de voor- en nadelen bezoedeld door discussies over de financiële impact op onze gezondheidszorg, terwijl die eigenlijk nog niet aan de orde waren. Die discussies mogen zich niet mengen, maar we vermoeden dat dat in Europa wel is gebeurd."