Strijdende partijen niet aanwezig bij vredesonderhandelingen over oorlog Soedan
Na precies twee jaar oorlog in Soedan wordt op hoog niveau gesproken over de grootste humanitaire ramp van deze tijd. Diplomaten en hulpverleners uit de hele wereld praten vandaag over steun aan de vele miljoenen slachtoffers in het Afrikaanse land en in de regio Darfur.
Vrede lijkt ver weg. Verschillende pogingen om het geweld te stoppen, zijn mislukt. De strijdende partijen zijn niet bereid om de wapens neer te leggen. Het Soedanese leger en de paramilitaire Rapid Support Forces zijn daarom niet uitgenodigd op de top die vandaag plaatsvindt in Londen om te kijken of er een uitweg is uit het gewapende conflict in Soedan, dat al twee jaar duurt. De top van vandaag is georganiseerd door Groot Brittannië, Frankrijk, Duitsland, de Europese en Afrikaanse Unie.
Terug naar huis
Toch is er hoop op vrede in Soedan. Bewoners van de hoofdstad Khartoem keren terug naar huis, sinds het Soedanese leger de stad aan de Witte en Blauwe Nijl de afgelopen weken heeft veroverd. Maar in het westelijke Darfur is de oorlog nog lang niet voorbij.
Vrouwen en kinderen verzamelen zich rond potten en pannen op straat in Khartoem. Ze hebben honger. Eten is schaars en hun huizen zijn deels verwoest. Maar er wordt weer gelachen.
"We zijn gegroeid naar ruim veertig gaarkeukens", zegt een van de organisatoren, Mustafa Ibrahim. "Het zijn simpele maaltijden, bedoeld voor de allerhongerigsten." Hij zamelt geld in via online crowdfunding, zoals op de website Go Fund Me. Vanuit de hele wereld stroomt het binnen, in totaal vele honderdduizenden dollars.
En dat geeft deze mensen een klein beetje hoop voor de toekomst. Hoop dat de oorlog, althans in deze stad, na twee jaar vechten nu echt voorbij is, hoop dat ze hun normale leven weer kunnen oppakken.
Doodsangst
Er zijn hier families die zich al die tijd in hun huizen hebben verstopt, zegt Afrika-correspondent Sophie van Leeuwen. "Ze hebben thuis in doodsangst gezeten, terwijl de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF) door de stad raasden. Er werd gemoord, gemarteld en verkracht. Veel inwoners zijn de hoofdstad uit gevlucht en keren voorzichtig terug."
Vandaag precies twee jaar geleden, op 15 april 2023, begon de oorlog. Toen veroverden de Rapid Support Forces de hoofdstad en grote delen van het land. Het is een trieste verjaardag, want inmiddels zijn naar schatting bijna dertigduizend mensen omgekomen. Tientallen miljoenen Soedanezen zijn op de vlucht geslagen.
Sudan splijt in tweeën
De kans op vrede in heel Soedan is helaas klein. Het land scheurt in tweeën nu de RSF zich strategisch lijken terug te trekken in Darfur, een regio rijk aan goudmijnen. Daar woedt een hevige strijd om het laatste bolwerk van het regeringsleger, el-Fasher.
Als el-Fasher valt, wordt verwacht dat de RSF een onafhankelijk land zullen uitroepen in Darfur, met een eigen regering en een eigen hoofdstad. Dat doel lijkt met de dag steeds dichterbij te komen.
Het afgelopen weekend werd in Darfur het grote vluchtelingenkamp Zamzam aangevallen, vertelt Marion Ramstein, die namens Artsen zonder Grenzen ter plaatse is. "Mensen vluchten in alle richtingen, naar schatting vielen er honderden doden. De situatie is schrijnend."
“We hebben meer dan tienduizend mensen gezien die het kamp Zamzam hebben verlaten. Velen zijn uitgedroogd, uitgeput en zwaar gestresst. Ze hebben niets anders dan de kleren die ze aanhebben, ze hebben niets te eten, niets te drinken. Ze slapen op de grond onder de bomen. Sommigen hebben hun familie moeten achterlaten of ze zijn ze kwijtgeraakt.”
In Soedan raakt elke tien seconden een kind ontheemd, zegt hulporganisatie Save the Children. 6,5 miljoen kinderen zouden de afgelopen twee jaar uit hun huis zijn verjaagd. Het is de grootste vluchtelingencrisis ter wereld.
Den Haag
Inmiddels is de oorlog ook aangekomen bij het internationale hof in Den Haag, het International Court of Justice (ICJ). Soedan beschuldigt de Verenigde Arabische Emiraten van steun aan de strijdende paramilitairen RSF, onder meer met wapens in ruil voor goud.
Het Arabische land zou daarmee het geweld verder aanwakkeren en een genocide mogelijk maken op de Masalit-bevolking in Darfur. De Emiraten ontkennen betrokken te zijn bij de strijd. Ook als het internationale hof Soedan gelijk geeft, betekent dat zeker niet het einde van de bloedige oorlog in het Afrikaanse land.
Ruim twintig jaar geleden was Darfur ook al strijdtoneel van Soedanese regeringstroepen en rebellen. Daarbij kwamen toen naar schatting honderdduizenden mensen om het leven.
